Je hoort vaak dat het gebruik van sociale media ten koste gaat van echt contact en echte vriendschappen. Maar is dat wel zo? Of zorgen sociale media juist voor méér verbinding? Dit zegt de wetenschap erover.
Negatieve effecten
Natuurlijk zijn er genoeg voorbeelden te bedenken waarbij sociale media echt contact in de weg staat. Als je bij een afspraak met een vriendin de hele tijd zit te appen met een andere vriendin bijvoorbeeld. Of als gezinsleden aan tafel alleen met hun telefoons bezig zijn, in plaats van met elkaar te praten. In de media is vaak veel aandacht voor de negatieve effecten van sociale media. En die zijn er ook zeker, denk aan cyberpesten en mensen die zichzelf continu spiegelen aan de succesvolle levens van anderen. Daardoor kan je zelfvertrouwen een behoorlijke deuk oplopen. Maar uit diverse onderzoeken blijkt ook, dat sociale media juist kunnen zorgen voor meer verbinding.
Eenzaamheid verminderen
Theo van Tilburg is hoogleraar sociologie aan de Vrije Universiteit en is gespecialiseerd in eenzaamheid.
In sommige gevallen kunnen sociale media eenzaamheid vergroten, zegt hij. Maar alleen als je er heel veel gebruik van maakt en er als het ware in vlucht. “Dat geldt maar voor een beperkte groep mensen. Voor de meeste mensen zijn sociale media juist een waardevolle aanvulling op het sociale leven.” Sociale media helpen over het algemeen dus om eenzaamheid te verminderen.
Gevoel van nabijheid
Ook Marjolijn Antheunis, hoogleraar communicatie en technologie aan Tilburg University, onderstreept dat veel studies de positieve effecten aantonen van sociale media. Vooral in een tijd van quarantaine en lockdowns, hebben ze hun waarde bewezen. “Sociale media kunnen tot sociale verbondenheid leiden. En het is niet zo dat face-to-facecontact daarbij verdwijnt.” Het contact via sociale media is volgens Antheunis ook niet per se oppervlakkiger. “Mensen geven zich soms juist makkelijker bloot in apps, dan wanneer ze elkaar fysiek zien. En ook met oppervlakkige communicatie ervaar je een gevoel van nabijheid.”
Sociale cohesie
Uit promotieonderzoek van Marjon Schols (Erasmus Universiteit Rotterdam) blijkt dat jongeren die online veel tijd besteden aan hun sociale contacten, sterker verbonden zijn met hun sociale netwerken. Hoe actiever ze zijn in online sociale activiteiten, hoe meer ze worden opgenomen in vriendengroepen. Ook participeren ze meer in de samenleving.
Blijf in contact
Sociale media vormen dus een mooie manier om in contact te blijven met vrienden en kennissen. Zolang je jezelf niet verliest in urenlang scrollen of moeite hebt om je telefoon weg te leggen als je elkaar in het echt ziet, is er geen enkel bezwaar om uitgebreid te whatsappen, instagrammen, snapchatten, tiktokken of facebooken!
