'Zingeving': Wat is dat eigenlijk?

Zingeving is een groot woord, een abstracte term, die moeilijk eenduidig uit te leggen is. Zingeving gaat over het geven van betekenis of zin aan je leven. Het gaat over individuele vragen zoals: Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Waar geloof ik in? Zingeving gaat ook over vragen zoals: Wat is de zin van het bestaan? Wie zijn wij als mensen? Wat is de wereld? Waarom ben ik hier?

Van waarde

Zingeving gaat over wat écht belangrijk voor je is. Wat is écht van waarde? Door moeilijke ervaringen of in de confrontatie met de kwetsbare kant van het leven kan iemand de ‘zin’ van het leven kwijtraken, dit wordt ook wel zinverlies genoemd. Maar, deze ‘zin’ kan ook weer teruggevonden worden door opnieuw betekenis te vinden. Wat echt belangrijk is, wat van waarde voor je is of hoe je naar het leven en de wereld kijkt kan namelijk veranderen door positieve of negatieve gebeurtenissen in het leven. Door betekenis te geven aan ervaringen krijgen ervaringen ‘zin’ en is het makkelijker om ze te begrijpen en een plek te geven in je levensverhaal of ze te laten passen binnen de betekenis die je geeft aan het leven zelf.

Zingeving als verlangen

Als mens zijn wij op zoek naar zingeving. Zingeving is een behoefte en verlangen. Volgens het (positief) existentialisme (een filosofische stroming die stelt dat het bestaan van de mens centraal staat, omdat de mens altijd zichzelf maakt en niet gemaakt wordt) zijn er vier aspecten waar ieder mens naar verlangt, dit zijn:

• een bepaalde mate van vrijheid, maar tegelijkertijd ook een gevoel van structuur en veiligheid;
• als individu uniek zijn en verbinding voelen met anderen en de gemeenschap;
• een mate van groei en het leven (wij zijn bang voor de dood);
• het ervaren en vinden van betekenis in het leven.

Alle vier aspecten zijn verbonden met elkaar en met zingeving. Irvin Yalom (schrijver en psychiater), Victor Frankl (psychiater en overlever Holocaust) en Alfried Längle (psychotherapeut) hebben hier bijvoorbeeld meer over geschreven.

Zingeving als behoefte

Als we het hebben over zingeving als behoefte, dan kan Peter Derkx (onderzoeker) ons verder helpen. Hij formuleerde zeven behoeften van zingeving, die je kan begrijpen als:

• een waardevol doel hebben in de toekomst of weten wat je wil in het leven;
• het eigen leven en wat je doet zien en ervaren als iets goeds;
• positieve zelfwaardering, erkenning en jezelf de moeite waard vinden;
• het gevoel te hebben dat je controle hebt over je eigen leven en wat je doet;
• een begrijpelijk verhaal hebben over je eigen leven dat een gevoel van orde en samenhang geeft;
• ergens bij horen en verbonden zijn met anderen;
• deel zijn van iets groters dan jezelf.

In de kleine dingen

Zingeving lijkt iets groot, maar het vinden van betekenis zit vaak in de kleine dingen. In een ontmoeting, in iets waar je van geniet of wat je mooi vindt, in een moment van verwondering of ontroering, in een droom, in een stukje leven delen met iemand anders. Het gaat om wat er voor jou toe doet. Juist de kleine alledaagse dingen doen er vaak toe. In deze ‘kleine dingen’ zijn de antwoorden op grote vragen misschien wel verborgen. De kunst is om ze te zien, of als je ze niet letterlijk kunt zien, om ze je voor te stellen.  

Zoek naar de kleinere vragen en kleine momenten van ‘zin’. Zij zijn vaak het begin van zingeving. Een kopje koffie met een dierbare, de zon in de ochtend, iets moois dat je zomaar tegenkomt op straat, een spontane ontmoeting, een aardige groet in de supermarkt. Iets waar jij voor opstaat en waar je blij van wordt. Als je een gevoel van zinvolheid mist, kan het ook helpen om de verschillende behoeften van zingeving die hierboven genoemd zijn eens te bekijken. Welke behoefte(n) mis je en welke behoefte(n) worden wel vervuld? Een behoefte die al vervuld wordt kan een startpunt zijn en geeft houvast in het zoeken naar zin.

Leestips:

“De berg van de ziel” van Christa Anbeek en Ada de Jong – een boek over levensvragen en het opnieuw vinden van zin na ingrijpende gebeurtenissen. 

“De zin van het leven” en “Een zinvol leven” van Fokke Obbema – verzamelingen van interviews van Fokke Obbema met allerlei verschillende mensen over wat volgens hen het leven zin geeft en zinvol maakt. 

“Het verlangen naar zin” van Hans Alma – over de zoektocht naar zinvol leven in een seculiere samenleving en het belang van verbeelding.