Er zijn mensen die het hele jaar door elke dag even een duik nemen in buitenwater of mensen die elke dag koud douchen. Je zult misschien wel denken; die zijn gek! Je wordt nat, het is koud en het is afzien, dus waarom zou je dit nou eigenlijk doen? Wat maakt dat buitenzwemmen of koud douchen zo aantrekkelijk voor sommige van ons en wat doet het met onze fysieke en mentale gezondheid?
Wat zegt de wetenschap?
Er hangen heel wat gezondheid claims rondom zwemmen, dippen of douchen in koud water. Het zou goed zijn voor je immuunsysteem, het zou stress verlagend werken en je zult je er energieker door voelen. Nu is het natuurlijk de vraag of dit nou echt de waarheid is? Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de effecten van dippen, zwemmen of afdouchen met koud water op je immuunsysteem. Er is nog geen onderzoek dat met 100% zekerheid kan bevestigen dat zwemmen, dompelen of douchen in koud water je immuunsysteem versterkt. Wel zijn er associaties, waarbij er effecten zijn gevonden ten positieve van je immuunsysteem, maar hoe het precies werkt daar zijn ze nog niet achter.
Een leuk voorbeeld onderzoek is het onderzoek van het academisch medisch centrum van Amsterdam waarbij ze een groep mensen elke dag koud lieten afdouchen. De deelnemers werden in vier groepen verdeeld. Een groep douchte warm en de andere drie groepen douchten dagelijks dertig, zestig of negentig seconden met koud water voor een periode van 30 dagen. Het bleek dat de groepen die koud douchten 29% minder ziekte rapporteerden dan de groep die warm douchte (de duur van het koud douchen maakte niet uit). Dit resultaat zegt echter nog niet dat koud afdouchen een positief effect heeft op je immuunsysteem. Het kan ook zo zijn dat de deelnemers die zich koud afdouchten dachten gezonder te zijn waardoor ze zich minder vaak als “ziek” rapporteerden, terwijl er fysiek gezien misschien niks is veranderd in hun lichaam. Om hier achter te komen wordt er nog meer onderzoek gedaan. Leuk om te weten is dat 60% van de deelnemers die koud moesten afdouchen dit ook na het onderzoek nog steeds bleef doen. Ze gaven aan dat ze zich hierdoor energieker voelden.
Dat je je energiek voelt door een duik in het koude water te nemen of een koud te douchen is wel goed te verklaren. ‘Door het contact met de kou maak je stresshormonen aan. Het activeert de vecht-of-vluchtreactie in je lichaam, waardoor er meer energie vrijkomt. Je wordt alert’, zegt hoogleraar Lipton. De wel bekende koude douche of duik in het koude water kan je dus even een oppepper geven waardoor je vol energie de dag kunt starten.
Onderzoekers zijn er nog niet achter of koud douchen ook stress verlagend werkt. Op biologisch niveau is hier nog geen bewijs voor. Echter is er wel bewijs van mensen die daadwerkelijk ervaren minder stress te hebben. Dit kan te maken hebben met verschillende factoren . Je neemt even een momentje voor jezelf, je overwint elke dag weer het koude water en je voelt je voldaan. Het is natuurlijk mogelijk dat mensen zich hierdoor mentaal beter voelen en ook minder stress ervaren.
Ervaringsverhaal van Anita
Anita is een van de buitenzwemmers die bijna elke dag een duik neemt. Of het nou 30 graden is of 5 graden, dat maakt voor haar niet uit. Met een groepje fietst ze naar `de zeediek` en springen ze met z´n allen de Oosterschelde in. Afhankelijk van het getijde zwemmen ze ´s ochtends, ´s middags of ´s avonds. Het is namelijk een paar uurtjes vloed en na 6 uur is het weer eb en is er geen water meer te zien. Elke ochtend op hetzelfde tijdstip zwemmen zit er voor Anita dus niet in. In de winter gaat Anita met het groepje dompelen, even erin en snel eruit. Wanneer het buiten wat warmer wordt gaan ze echt een stukje zwemmen. Anita vindt het heerlijk om te doen, ze voelt zich er energiek en fit door. Ze geniet vooral van de elementen van de natuur; de golven, de stroming, de lucht, de regen of zon. Of het nou regent en stormt of de zon schijnt het is altijd weer mooi. Anita raadt het dan ook iedereen aan. `Het is even een momentje voor jezelf waarbij je even kunt genieten van het moment. Je voelt je energieker en met een groepje is het ook nog eens hartstikke gezellig om te doen, doen dus!´
Zwemmen, dompelen of koud douchen, durf jij het aan?
Dat het trotseren van het koude water je immuunsysteem zou versterken en je stress zou verminderen is dus nog niet door onderzoeken aangetoond. Ervaringen en gevoelens van mensen die vaak het koude water trotseren tonen daarentegen wel aan dat het een positief effect heeft op zowel hun mentale als fysieke welbevinden. Of er een biologisch mechanisme achter zit wat dit kan verklaren is nog niet duidelijk. Misschien is het een zogeheten placebo effect (je denkt dat het goed voor je is, dus je voelt je goed). Maar wat maakt het uit, want een placebo effect is ook een effect! Als het voor jou werkt en je voelt je er goed door, dan moet je het zeker doen!
