De dag van empathie is opgericht om meer begrip en respect voor alle groepen van de Nederlandse samenleving te creëren. We leven in een samenleving waar mensen van allerlei culturen met elkaar samenleven. Dit kan soms ingewikkeld zijn. Het willen vasthouden aan je eigen cultuur kan voelen als het meest natuurlijke wat er maar is. Je bent tenslotte grootgebracht met de normen en waarden uit deze cultuur. Dat andere culturen heel verrijkend kunnen zijn, zullen de meesten wel onderstrepen. Maar hoe ook op een respectvolle manier met elkaar samen te leven als je elkaar niet altijd goed begrijpt of bevalt?
Starten bij wat je nu voelt
Een belangrijke stap die vaak wordt overgeslagen, naar mijn mening, is dat respect begint bij werkelijk durven te erkennen wat je voelt. Uit onderzoek komt naar voren dat de meeste mensen racistische neigingen hebben. Niet omdat we dit per se willen, maar omdat allerlei beelden uit de media, vooroordelen en angsten voor wat we niet kennen, van invloed zijn op hoe we anderen ervaren. Zo blijkt dat zelfs mensen met een donkere huidskleur sneller denken dat iemand met een donkere huidskleur de ‘slechterik’ is wanneer hen verhalen worden voorgelegd waarin er een boef is, een wapen en de politie.
Een tweede stap: inleven
Tegelijk is dit natuurlijk wel een uitdaging. Want je zult maar diegene zijn met een andere huidskleur, of een achternaam die wat minder makkelijk bekt en daardoor minder snel uitgenodigd worden voor een sollicitatiegesprek. Je zult maar altijd het gevoel hebben drie keer zo hard te moeten knokken om hetzelfde te bereiken als je mede-Nederlanders. Of, zoals Barack Obama eens tijdens een interview omschreef: zien hoe mensen hun tasje net wat steviger vasthouden of de auto van binnenuit op slot doen als jij langs loopt. Ik zou daar persoonlijk heel gefrustreerd van raken. Dit te bedenken als ik lees over wat ‘zogenaamde’ buitenlanders aan hogere criminaliteitscijfers behalen, helpt bij mij mijn empathie-potje gevuld te houden.
Vreemde eend in de bijt
De nadruk ligt soms bijna als een gebod op: je móet respect hebben voor elkaar. Maar wat als je bang bent, of boos!? Daar begint het met erkenning voor je eigen gevoelens! Het is niet gek om bang te zijn. Het is niet erg om boze gevoelens voor anderen te hebben. Dit mag. Én vervolgens kun je kiezen hoe hiermee te handelen. Wil je vasthouden aan je angst, boosheid, onbegrip of disrespect, of kies je ervoor om die te onderzoeken? Mogelijk kan je zelfs een gesprek hierover met de ander aangaan. Een tweede stap kan dan ook onderzoek zijn. Onderzoeken van je eigen gevoelens, maar ook die van de ander. Hoe voelt iemand zich die hier in Nederland is geboren, maar waarvan de ouders geen Nederlands spreken en banen onder hun opleidingsniveau hebben moeten doen omdat ze nergens anders voor werden aangenomen? Of hoe voelt iemand zich die gelooft in Allah, of God, of die gelooft in de krachten van de natuur? Welke normen hebben mensen die anders zijn dan jij? Hoe zou ik mij voelen in een omgeving waar ik de vreemde eend in de bijt zou zijn?
Vrijheid gunnen om te verschillen
Dit mogen we wat mij betreft allemaal meer doen. Onze gevoelens erkennen in plaats van veroordelen; luisteren naar de gevoelens en gedachten van anderen; ons hierin verplaatsen én onderzoeken: hoe wil ik met deze verschillen omgaan? Kan ik de ander de vrijheid gunnen om van mij te verschillen? Geef elkaar de ruimte en laat iedereen zichzelf zijn. Dan wordt de wereld meteen een stukje liever!
