Diëtist Paulien Kruiper interviewt regelmatig mensen over eten en eetgewoonten. Zo sprak ze met Rudolf, die werkzaam is geweest als orthopedagoog. Vanuit die achtergrond heeft hij een inspirerende kijk op eten. Lees je mee?
Opvoeden door te voeden
“De opvoeding van een kind begint bij het allereerste moment dat een baby drinkt bij de moeder. Het woord ‘voeden’ zit in het woord ‘opvoeden’ en dat is niet voor niks”, aldus Rudolf. “Het gaat over hoe je je kind voedt, én hoe je het in deze wereld zet. Een baby die honger heeft en daarom huilt, krijgt de borst. Het lichamelijke contact dat moeder en kind daarbij hebben, is essentieel. Eten is na ademen de meeste basale activiteit. Voeding, samen eten, jezelf of je kind voeden, het is allemaal een uiting van ons samenleven. De manier waarop je met elkaar leeft, wordt voor mij bekrachtigd door een maaltijd.”
De maaltijd als reflectie van het samenleven
Een maaltijd ziet Rudolf daarom als een spiegel van de interactie die je met elkaar hebt. Tijdens zijn studie orthopedagogiek gaf een professor een college met de titel: ‘De maaltijd als (ped)agogische grondvorm’. Hierin kwamen belangrijke waarden voor Rudolf samen. “Bedoeld wordt dat een maaltijd een belangrijk moment is om gezamenlijk vorm te geven aan wat je doet. Het is ontmoeten en daarmee zoveel meer dan alleen eten. Na mijn opleiding was ik werkzaam in een therapeutische gemeenschap voor verslaafden. Daar werd de maaltijd ingezet als een van de fundamenten van de behandeling. De maaltijd was een concentratiepunt voor wat zich gedurende de dag allemaal afspeelde. De therapeuten aten mee in de groep en waren daarmee onderdeel van de gemeenschap, in plaats van dat ze ernaast stonden.”
Aan tafel gebeurt het leven
Rudolf zelf heeft van kinds af aan de waarde van samen eten meegekregen. Belangrijke momenten werden gevierd door met de hele familie samen uitgebreid en goed te eten. Hij gaf dit ook door binnen zijn eigen gezin. De avondmaaltijd was, toen zijn kinderen nog thuis woonden, een ankerpunt op de dag. Hij heeft hen ook geleerd dat zorg voor eten belangrijk is. “Dat zit niet per se in uitgebreid koken, maar in de aandacht die je eraan besteedt. Overigens hoeft het niet alleen maar pais en vree te zijn aan de eettafel, het is juist de plek waar alles besproken mag worden en je ook ruzie kunt maken!”
Projecties over eten
Als kind at Rudolf geen vis, het stond hem vreselijk tegen. “Ik zat aan tafel aan de kant waar mijn vader zat en die at het ook nooit. De positie waar je aan tafel zit, zegt dus iets in mijn ogen. Wij hadden thuis als het ware twee ‘kampen’ aan tafel. Ik ontleende er een identiteit aan dat ik aan de kant van de tafel zat waar geen vis werd gegeten.” Rudolf realiseert zich verder dat niet alleen de smaak van eten bepalend is voor het beeld dat we ervan hebben. De beleving van het eten is belangrijker voor een voor- of afkeur. Het is niet eenvoudig om dit te veranderen. Zo is een sterke vissmaak en -geur nog altijd niet favoriet bij hem, al eet hij nu wel - met smaak - bepaalde soorten vis.
Goed eten is zelfzorg
Eten, en genieten ervan, staat dus voor ontmoeten en samenzijn voor Rudolf. Maar wat nou als je alleen bent? Hoe doe je dat dan? In een periode dat hij zelf alleenstaand was en in een moeilijke fase zat, bleef hij de moeite nemen om voor zichzelf te zorgen en te koken. Zo kookte hij af en toe zelfs een driegangenmenu voor zichzelf in deze periode. Zijn boodschap uit deze periode is: “Maak jezelf belangrijk, juist als je alleen bent. Door goed te eten zorg je goed voor jezelf, het gaat over zelfrespect en eigenwaarde.”
